Δύσκολα τα πράγματα για τον νέο δρόμο Πάφου-Πόλις
Η Κομισιόν δεν πείστηκε από την αιτιολόγηση που παρείχαν οι Αρχές της Κυπριακής Δημοκρατίας για την έγκριση του αυτοκινητόδρομου Πάφου – Πόλης Χρυσοχούς για «επιτακτικούς λόγους υπέρτερου δημόσιου συμφέροντος» (Important Reasons of Overriding Public Interest – IROPI). Παράλληλα, επισημαίνει ότι δεν εξετάστηκαν εναλλακτικές λύσεις για αναβάθμιση του υφιστάμενου οδικού δικτύου. Σε επιστολή της Κομισιόν, ημερομηνίας 26/2/2020, γίνεται λόγος για ανησυχίες σε σχέση με τις πρόνοιες της οδηγίας για τους οικοτόπους, ενώ παράλληλα γίνεται αναφορά και στη θέση του Γενικού Ελεγκτή ότι ο νέος αυτοκινητόδρομος δεν πληροί τα απαραίτητα κριτήρια οικονομικής βιωσιμότητας.
Ο νέος αυτοκινητόδρομος, συνολικού μήκους 31 χιλιομέτρων, όπως έχει προταθεί θα διέρχεται τουλάχιστον από πέντε κοιλαδογέφυρες και δύο σήραγγες, θα διασχίσει ένα άθικτο και υψηλής οικολογικής αξίας τοπίο, συμπεριλαμβανομένης της προστατευόμενης περιοχής «Κοιλάδα Έζουσας», ενώ απειλεί εμβληματικά είδη άγριων πτηνών όπως ο σπιζαετός, το διπλογέρακο, ο ζάνος, η κράγκα και η σκαλιφούρτα.
Σε σχέση με το σχέδιο IROPI που επικαλέστηκε το Υπουργικό Συμβούλιο σε σχετική απόφαση ημερομηνίας 15/3/2019, η Κομισιόν αναφέρει ότι στο έντυπο κοινοποίησης οι κυπριακές Αρχές επικαλούνται λόγους κοινωνικού και οικονομικού χαρακτήρα και δημόσιας ασφάλειας, δηλαδή την ανάγκη να ολοκληρωθεί ένα δίκτυο αυτοκινητοδρόμων στην Κύπρο προσφέροντας καλύτερη πρόσβαση σε ορισμένους απομακρυσμένους οικισμούς, ενόψει της μελλοντικής επανένωσης της Κύπρου, καθώς και την ανάγκη βελτίωσης της οδικής ασφάλειας, η οποία διακυβεύεται σοβαρά από τον σημερινό δρόμο.
Σύμφωνα με την Κομισιόν, τα επιχειρήματα που υποβλήθηκαν για την έγκριση του σχεδίου IROPI, παρά τις επιπτώσεις στην Ζώνη Ειδικής Προστασίας (ΖΕΠ) του Δικτύου Natura 2000 Κοιλάδα Έζουσας, είναι ανεπαρκώς ανεπτυγμένα και αδικαιολόγητα.
Συγκεκριμένα, κατά την Κομισιόν: Η βελτιωμένη πρόσβαση σε απομακρυσμένες και απομονωμένες περιοχές δεν δικαιολογεί αναγκαστικά την κατασκευή αυτοκινητόδρομου, ενώ οι ισχυρισμοί σχετικά με τη σημασία του έργου ενόψει της μελλοντικής επανένωσης της Κύπρου είναι αδύναμοι. Ομοίως, οι ισχυρισμοί ότι ένας αυτοκινητόδρομος είναι αναγκαίος για τον περιορισμό των οδικών ατυχημάτων στον υφιστάμενο δρόμο Πάφου – Πόλης Χρυσοχούς δεν είναι επαρκώς τεκμηριωμένοι και δεν είναι αρκετά ισχυροί για να δικαιολογήσουν το σχέδιο IROPI του έργου για δημόσια ασφάλεια. Εξάλλου, δεν αποδεικνύεται με ποιον τρόπο η αρμόδια Αρχή στάθμισε το σχέδιο IROPI που προέβαλε για το έργο σε σχέση με τους στόχους διατήρησης της ΖΕΠ, έτσι ώστε οι λόγοι αυτοί να αντισταθμίσουν την περιβαλλοντική ζημιά.
Η Κομισιόν επισημαίνει πως φαίνεται ότι ο Γενικός Ελεγκτής της Δημοκρατίας σε έκθεση το 2017 έθιξε παρόμοιες ανησυχίες σχετικά με τα συνολικά οφέλη του αυτοκινητοδρόμου και την αιτιολόγησή του σε σχέση με το κυκλοφοριακό φορτίο.
Σημειώνεται ότι οι κυπριακές Αρχές διαβίβασαν, με επιστολή τους ημερομηνίας 21 Νοεμβρίου 2019 της Μόνιμης Αντιπροσωπείας της Κυπριακής Δημοκρατίας στην ΕΕ, έντυπο πληροφόρησης σύμφωνα με το άρθρο 6, παράγραφος 4, της οδηγίας για τους οικοτόπους, αναφορικά με το δρόμο Πάφου – Πόλης.
Σημειώνεται ότι το άρθρο 6, παράγραφος 4, αφορά το τμήμα των 15,5 χλμ. του αυτοκινητόδρομου, που συνδέει την Πάφο με το Στρουμπί και επηρεάζει αρνητικά την περιοχή του Δικτύου Natura 2000 ΖΕΠ Κοιλάδα Εζούσας, όπως προβλέπεται από την απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου ημερομηνίας 15/3/2019.
Δεν θα εκτιμηθούν εναλλακτικές λύσεις
Σύμφωνα με την Κομισιόν, το έντυπο παραθέτει τις εναλλακτικές λύσεις που εξετάστηκαν: τη μηδενική επιλογή, την αναβάθμιση του υφιστάμενου δρόμου και τρεις διαφορετικές διαδρομές συμπεριλαμβανομένης και αυτής που τελικά επιλέχθηκε. Σύμφωνα με τη διαθέσιμη τεκμηρίωση, φαίνεται ότι οι αποφάσεις σχετικά με τις εναλλακτικές λύσεις λήφθηκαν το 2001 και όχι σύμφωνα με το άρθρο 6, παράγραφος 3, για δέουσα εκτίμηση («ειδική οικολογική μελέτη») που διεξήχθη το 2018. Ως αποτέλεσμα, δεν υπάρχουν στοιχεία που να αποδεικνύουν ότι υπήρξαν ενημερώσεις σχετικά με το θέμα των εναλλακτικών λύσεων, την επιλογή αναβάθμισης του υπάρχοντος δρόμου.
Επιπλέον, φαίνεται ότι οι εναλλακτικές λύσεις δεν έχουν εκτιμηθεί διεξοδικά. Το φάσμα των εναλλακτικών λύσεων που εξετάστηκαν είναι περιορισμένο, καθότι δεν εξετάζονται μέτρα για τη βελτίωση της οδικής ασφάλειας και δεν υπάρχουν στοιχεία ότι η απόρριψη άλλων εναλλακτικών λύσεων υποστηρίχθηκε από δέουσα εκτίμηση ώστε να σταθμίζονται ορθά οι υποτιθέμενες αρνητικές επιπτώσεις τους έναντι της προτεινόμενης λύσης.
Η σημασία της Κοιλάδας Έζουσας
Η ΖΕΠ Κοιλάδα Έζουσας έχει καθοριστεί από τις κυπριακές Αρχές για πολλά είδη πουλιών, συμπεριλαμβανομένων αρκετών μεγάλων αρπακτικών. Σύμφωνα με το Άρθρο 6 (4) της Οδηγίας, το έργο θα έχει σημαντικές επιπτώσεις κατά τη διάρκεια της κατασκευής και της λειτουργίας στα είδη καθορισμού της περιοχής ΖΕΠ. Τα κύρια αποτελέσματα αφορούν την εγκατάλειψη της περιοχής και των φωλιών των ειδών καθορισμού, απώλεια/ υποβάθμιση/ κατακερματισμό του οικοτόπου τους, καθώς και απώλεια περιοχής τροφοληψίας και διαθεσιμότητας της τροφής τους.
Επιπλέον, σημειώνεται ότι ο αναμενόμενος αντίκτυπος του έργου στους στόχους διατήρησης της ΖΕΠ παρουσιάζεται επιγραμματικά στην κοινοποίηση, ενώ τονίζεται πως δεν υπάρχει ποσοτικοποίηση των επιπτώσεων.
Ως παράδειγμα έλλειψης λεπτομερειών, το πρώτο μέτρο μετριασμού που αναφέρεται στο έντυπο αναφέρεται στην αποκατάσταση των επηρεαζόμενων ενδιαιτημάτων (χωρίς να διευκρινίζονται) μετά την ολοκλήρωση των κατασκευαστικών έργων και σε περίπτωση που το οικοσύστημα δεν ανακάμψει, θα εκπονηθεί ένα συγκεκριμένο σχέδιο αποκατάστασης. Ωστόσο, σημειώνεται, ότι δεν είναι σαφές γιατί δεν έχει ήδη πραγματοποιηθεί τέτοιο σχέδιο αποκατάστασης. Επιπλέον, το έντυπο αναφέρει μόνο συνοπτικά ότι δεν αναμένονται σωρευτικές επιπτώσεις με άλλα σχέδια ή έργα, χωρίς να δικαιολογείται αυτή η τοποθέτηση.
Επιπλέον, δεν είναι σαφές πώς η προτεινόμενη πρόταση θα αντισταθμίσει συγκεκριμένα τις αρνητικές επιπτώσεις του αυτοκινητόδρομου στους στόχους διατήρησης του χώρου και θα διασφαλίσει τη συνοχή του δικτύου.
Πηγή: Φιλελεύθερος