Σκέψεις με αφορμή την εαρινή διάσκεψη ΔΝΤ/Παγκόσμιας Τράπεζας (17-19 Απριλίου 2015)
του Γ. Παυλίδη, Λέκτορα Νομικής, Neapolis University Paphos
Εβδομήντα έτη μετά την ίδρυσή τους, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) και ο Όμιλος της Παγκόσμιας Τράπεζας, οι δύο δίδυμοι θεσμοί του Bretton Woods, συνεχίζουν να διαδραματίζουν κομβικό ρόλο στο παγκόσμιο χρηματοοικονομικό σύστημα. Σημαντικό σταθμό στη λειτουργία των δύο αυτών οργανισμών αποτελούν οι τακτικές κοινές διασκέψεις τους, την άνοιξη και το φθινόπωρο κάθε έτους.
Η εφετινή εαρινή διάσκεψη ΔΝΤ/Παγκόσμιας Τράπεζας έλαβε χώρα από τις 17 έως τις 19 Απριλίου 2015 στην Ουάσιγκτον. Εκεί συγκεντρώθηκαν για διαβούλευση και προβληματισμό εκπρόσωποι διεθνών οργανισμών, εκπρόσωποι κυβερνήσεων και κεντρικών τραπεζών, καθώς και εκπρόσωποι του επιχειρηματικού κόσμου και της κοινωνίας των πολιτών. Η πρόσφατη διάσκεψη ανέδειξε αδυναμίες και προκλήσεις για τη λειτουργία του ΔΝΤ και της Παγκόσμιας Τράπεζας, αλλά και για τη διεθνή οικονομική αρχιτεκτονική εν γένει. Επιλέγουμε εδώ να αναφερθούμε σε τρία σημεία:
α) Είναι προφανές ότι η απογοητευτική καθυστέρηση στην υλοποίηση της μεταρρύθμισης των μεριδίων συμμετοχής (quotas) του ΔΝΤ ζημιώνει την αξιοπιστία και την αποτελεσματικότητα του ΔΝΤ. Κατά την εαρινή διάσκεψη του 2015, η αρμόδια επιτροπή (International Monetary and Financial Committee-IMFC) διαπίστωσε για ακόμη μια φορά την καθυστέρηση και παρότρυνε εκ νέου τις ΗΠΑ να επικυρώσουν, το συντομότερο δυνατό, τις μεταρρυθμίσεις που αποφασίστηκαν στη Σεούλ το 2010. Η IMFC απεύθυνε επίσης πρόσκληση προς την Εκτελεστική Επιτροπή του ΔΝΤ να αναζητήσει μια ενδιάμεση λύση, ώστε να συγκλίνουν τα μερίδια συμμετοχής στα συμφωνηθέντα επίπεδα. Μάλιστα, σε μια (μάλλον απέλπιδα) απόπειρα φυγής προς τα εμπρός, η επιτροπή επανέφερε το θέμα μιας νέας αναθεώρησης των μεριδίων. Πάντως, καθυστερήσεις παρατηρούνται και σε άλλες εσωτερικές διεργασίες του ΔΝΤ και της Παγκόσμιας Τράπεζας, όπως η εφαρμογή των συστάσεων της Τριετούς Έκθεσης Εποπτείας, η διαδικασία follow-up για την αξιολόγηση της αντίδρασης του ΔΝΤ στην οικονομική κρίση, κ.λπ.
β) Κατά την εαρινή διάσκεψη του 2015, το ζήτημα των Βιώσιμων Αναπτυξιακών Στόχων και το φλέγον ζήτημα της χρηματοδότησης τέθηκαν με τρόπο μάλλον γενικόλογο και ασαφή στην Επιτροπή για την Ανάπτυξη (Development Committee). Την ίδια στιγμή, η διεθνής κοινότητα καλείται να συγκεκριμενοποιήσει την ημερήσια διάταξη και το όραμα της ανάπτυξης για τα επόμενα 15 χρόνια, εν όψει της 3ης Διεθνούς Διάσκεψης για τη Χρηματοδότηση της Ανάπτυξης που θα λάβει χώρα στην Αιθιοπία τον Ιούλιο του 2015. Κρίνουμε ότι μεταρρυθμιστικές προτάσεις, όπως η δημιουργία ή η ενίσχυση των χρηματοδοτικών εργαλείων για την ανάπτυξη (Global Infrastructure Facility, Catastrophe Containment and Relief Trust, Pandemic Financing Facility, κ.λπ.) καλό θα ήταν να συγκεκριμενοποιηθούν πριν από τον Ιούλιο.
γ) Σε πολιτικό επίπεδο, οφείλουμε να παρατηρήσουμε ότι η εφετινή εαρινή διάσκεψη ΔΝΤ/Παγκόσμιας Τράπεζας πέρασε μάλλον απαρατήρητη από τα μέσα ενημέρωσης, των οποίων το ενδιαφέρον έχει μετακινηθεί τα τελευταία χρόνια σε άλλα διεθνή κέντρα και διεργασίες. Για παράδειγμα, η Ομάδα G-20 έχει αναλάβει σταδιακά έναν πιο αναγνωρίσιμο ρόλο στη διεθνή οικονομική διακυβέρνηση, επισκιάζοντας τις άλλοτε σημαίνουσες διασκέψεις ΔΝΤ/Παγκόσμιας Τράπεζας. Η μετατόπιση του επικοινωνιακού κέντρου βάρους είναι ακόμα πιο εμφανής στην Ευρωπαϊκή Ένωση και ειδικά στην Ευρωζώνη, της οποίας τα όργανα ενισχύθηκαν πολιτικά κατά τη διαχείριση της πρόσφατης οικονομικής κρίσης. Άλλες πρωτοβουλίες, όπως το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ, έρχονται να επισκιάσουν περαιτέρω τις διασκέψεις των θεσμών του Bretton Woods. Πρέπει όμως να θυμόμαστε, ότι οι διεργασίες του ΔΝΤ και της Παγκόσμιας Τράπεζας, πέρα από τον επικοινωνιακό τους αντίκτυπο, επηρεάζουν ουσιαστικά τη διεθνή πολιτική και οικονομική ατζέντα, για το λόγο αυτό δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να υποεκτιμώνται από τους αναλυτές.