Δέσπω Καζέπη: Η μαχήτρια της ισότητας

Ένα τροχαίο ατύχημα και ένα τεράστιο ιατρικό λάθος όταν ήταν 15 ετών έμελλαν να της αλλάξουν ολόκληρη τη ζωή, κάνοντάς την, όμως, ταυτόχρονα, ακόμη πιο δυνατή, για να παλέψει για όλους τους συμπολίτες της που αδικούνται κατάφωρα

Κατά τη διάρκεια της επέμβασης αφαιρέθηκε κατά λάθος ο κερατοειδής, με αποτέλεσμα να της δημιουργήσει μόνιμη βλάβη και ζημιά στο μάτι, μία ζημιά που δεν υπήρχε τρόπος να διορθωθεί ακόμη και στο εξωτερικό, όπου μετέβη μερικές μέρες μετά το τροχαίο

«Από την πρώτη στιγμή το πήρα καλά. Δεν το άφησα να με πάρει από κάτω. Σε αυτό, ίσως, βοήθησε αρκετά το γεγονός πως, μετά την τύφλωσή μου, άρχισα να φοιτώ κατευθείαν στη Σχολή Τυφλών, όπου έμαθα να διαβάζω με τη μέθοδο Μπράιγ»

«Δεν νοείται σε μία ευρωπαϊκή χώρα να μην υπάρχουν τα απαραίτητα μέσα για να μπορούν τα άτομα με αναπηρίες να βγαίνουν έξω από τα σπίτια τους και να ζουν όπως ζουν όλοι οι υπόλοιποι», λέει

Όλοι ζούμε κάτω από τον ίδιο ουρανό, αλλά δεν έχουμε όλοι τον ίδιο ορίζοντα, είχε πει κάποτε ο Konrad Adenauer (1876-1967, Γερμανός Καγκελάριος), κι είχε απόλυτο δίκαιο. Αυτό, άλλωστε, είναι κάτι που το ζουν, το γνωρίζουν καλά, το βιώνουν στο πετσί τους καθημερινά τα άτομα με αναπηρίες και, κυρίως, τα τυφλά άτομα. Κι αυτό γιατί η κοινωνία τούς περιθωριοποιεί, τους… σπρώχνει στη γωνία και κάνει σαν να μην υπάρχουν. Λες και είναι κατώτεροι άνθρωποι. Λες και δεν αξίζουν τίποτα. Λες και δεν είναι ίσοι μαζί τους.

Έχοντας ως γνώμονα τα προαναφερθέντα, η σημερινή φιλοξενούμενη της στήλης «Μαχητές και Νικητές της Ζωής» Δέσπω Καζέπη παλεύει και αγωνίζεται αυτό ν’ αλλάξει. Όχι μόνο για την ίδια, αλλά για όλους. Ο αγώνας της δύσκολος, σκληρός, μα όχι ακατόρθωτος, γιατί η κοινωνία δεν μπορεί να μένει άλλο τυφλή και να κρύβει κάτω από το χαλί οτιδήποτε είναι διαφορετικό. Κάθε άλλο. Έπρεπε και όφειλε ήδη να το είχε πράξει, να κάνει τα πάντα για άρση των αδικιών και, κυρίως, για ίση αντιμετώπιση όλων των ανθρώπων, ανεξαρτήτως αναπηρίας, θρησκεύματος, καταγωγής, κ.ά.

Η πορεία της

Η κυρία Λουκία, μία γλυκιά, αλλά συνάμα δυναμική γυναίκα, γεννήθηκε πριν από επτά δεκαετίες στην Πάφο (1.8.1946). Από παιδί αντιμετώπιζε κάποια προβλήματα με την όρασή της αλλά τα ξεπερνούσε και τα διαχειριζόταν, ενώ ερχόταν ανά χρονικά διαστήματα στη Λευκωσία για εξετάσεις στον οφθαλμίατρο. Μία μέρα, ωστόσο, κι ενώ ήταν 15 ετών, κατά το ταξίδι της προς Λευκωσία -το όχημα τ’ οδηγούσε ο πατέρας της- ενεπλάκη σε τροχαίο με αποτέλεσμα τον τραυματισμό της.

Από το ατύχημα προέκυψε πρόβλημα αρχικά στο ένα μάτι και χρειάστηκε να χειρουργηθεί. Κατά την επέμβαση, ένα ιατρικό λάθος έμελλε να αποβεί μοιραίο για την ίδια, αφού έχασε την όρασή της στο ένα μάτι, ενώ κινδύνευε με πλήρη τύφλωση λόγω προβλήματος και στον δεύτερο οφθαλμό, κάτι που έγινε μερικές βδομάδες αργότερα.

Όπως μας εξηγεί, κατά τη διάρκεια της επέμβασης αφαιρέθηκε κατά λάθος ο κερατοειδής, με αποτέλεσμα να της δημιουργήσει μόνιμη βλάβη και ζημιά στο μάτι, μία ζημιά που δεν υπήρχε τρόπος να διορθωθεί ακόμα και στο εξωτερικό όπου μετέβη μερικές μέρες μετά το τροχαίο.

«Δυστυχώς, οι γιατροί στην Αγγλία δεν μπορούσαν να κάνουν τίποτα, αφού η ζημιά που είχε προκληθεί ήταν μόνιμη και δεν υπήρχε η δυνατότητα αναστροφής της κατάστασης», σημειώνει περαιτέρω, τονίζοντας πως αυτό δεν την πτόησε καθόλου.

Η επιστροφή στην Κύπρο

Επιστρέφοντας στην Κύπρο, η Δέσπω έπρεπε να διαχειριστεί την εν λόγω κατάσταση, αλλά και τη νέα μερικούς μήνες αργότερα, αφού έχασε την όρασή της και στο δεύτερο μάτι. Αυτό και πάλι δεν την απογοήτευσε ούτε την πτόησε σε κανένα σημείο, όπως η ίδια τονίζει, αφού αποδέχτηκε από την πρώτη στιγμή τη νέα κατάσταση πραγμάτων και έμαθε να ζει με το πρόβλημα.

«Από την πρώτη στιγμή το πήρα καλά. Δεν το άφησα να με πάρει από κάτω. Σε αυτό, ίσως, βοήθησε αρκετά το γεγονός πως, μετά την τύφλωσή μου, άρχισα να φοιτώ κατευθείαν στη Σχολή Τυφλών, όπου έμαθα να διαβάζω με τη μέθοδο Μπράιγ. Αυτό ήταν κάτι πολύ βοηθητικό και με έκανε να νιώθω πως παραμένω σημαντική, αφού έμαθα να χειρίζομαι και τηλεφωνικά συστήματα, κάτι που με βοήθησε μετά την αποφοίτησή μου να εργαστώ στο Γενικό Νοσοκομείο Πάφου ως τηλεφωνήτρια.

Δεν νοείται σε μία ευρωπαϊκή χώρα να μην υπάρχουν τα απαραίτητα μέσα για να μπορούν τα άτομα με αναπηρίες να βγαίνουν έξω από τα σπίτια τους και να ζουν όπως ζουν όλοι οι υπόλοιποι

»Εργαζόμουν εκεί για 36 ολόκληρα χρόνια, ένιωθα σημαντική και, κυρίως, ότι δεν διαφέρω σε τίποτα από τους υπόλοιπους. Είναι ο χαρακτήρας μου τέτοιος. Είμαι άτομο με αγωνιστικότητα, που δεν τα βάζει με τίποτα κάτω και που δεν δέχεται ούτε ανέχεται τις αδικίες και θεωρεί, πιστεύει και πρεσβεύει την άποψη πως όλοι είναι ίσοι, ανεξαρτήτως αναπηρίας. Κανείς και τίποτα δεν μπορεί να σταματήσει ένα άτομο με αναπηρίες, ούτε να του αφαιρέσει το δικαίωμά του να ζει, να κινείται ελεύθερα και να κάνει πράγματα όπως και οι αρτιμελείς. Δεν ανέχομαι να μου καταπατά κανείς τα δικαιώματά μου», υπογραμμίζει περαιτέρω.

Η ζωή μετά τη Σχολή

Αξίζει να σημειωθεί πως μετά την αποφοίτησή της από τη Σχολή Τυφλών, στην οποία έμεινε εσώκλειστη για μερικά χρόνια, εργάστηκε σε εργοστάσιο στην κατεχόμενη Μια Μηλιά, όπου πακέταρε ρούχα. Για να πάει, όμως, στη δουλειά της έπρεπε να αλλάζει καθημερινά δύο λεωφορεία. Για έναν χρόνο έκανε τη διαδρομή Λευκωσία-Μια Μηλιά και Μια Μηλιά-Λευκωσία.

Ακολούθως έπιασε δουλειά στο Νοσοκομείο Πάφου, όπου πέρασε μία ολόκληρη, σχεδόν, ζωή πίσω από το τηλέφωνο. Έτσι την έμαθε και τη θαύμασε αρκετός κόσμος, παρότι δεν έλειψαν και τα προβλήματα, κυρίως ως προς την αντιμετώπιση. Αυτά τα προβλήματα, ωστόσο, ούτε κι αυτήν τη φορά τη λύγισαν, αφού πείσμωσε και έβαλε στόχο να αποδείξει σε όλους πως δεν διαφέρει σε τίποτα από τους υπόλοιπους εργαζομένους στο Νοσοκομείο της Πάφου.

«Μην με πειράξεις…»

Ερωτηθείσα ποια ήταν και είναι γενικά η αντιμετώπιση που τυγχάνει από την κοινωνία κι αν την πείραξε, έστω και κατά ελάχιστον, ότι έμεινε τυφλή σε μία κρίσιμη ηλικία για κάθε άνθρωπο, η κυρία Δέσπω τονίζει:

«Εμένα δεν με πείραξε. Μπορεί να στεναχωρήθηκαν οι γονείς μου και είναι φυσικό. Εκεί που ένιωσα μεγάλη ενόχληση, όμως, ήταν από τη μεταχείριση του κόσμου. Όταν ένιωσα για πρώτη φορά να καταπατώνται τα δικαιώματά μου, είπα ‘Δέσπω, πρέπει να αντιδράσεις. Δεν μπορείς να αφήσεις τίποτα και κανέναν να σταθεί εμπόδιο στον δρόμο σου, να σου καταπατήσει τα δικαιώματά σου και να σου στερήσει το δικαίωμα να ζήσεις όπως κάθε άλλος άνθρωπος’.

» Αυτή είναι η φιλοσοφία που ανάπτυξα από τότε και διατηρώ μέχρι σήμερα και, όταν καταλαβαίνω ή περιέρχεται στην αντίληψή μου πως κάποιος συμπολίτης μου, είτε τυφλός είτε αντιμετωπίζει οποιαδήποτε άλλη αναπηρία, αδικείται ή καταπατώνται από κάποιους τα ανθρώπινά του δικαιώματα αντιδρώ και δεν διστάζω να τα βάλω με πολιτικούς, με Υπουργούς και με τον ίδιο τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας ακόμα. Κι αυτό επειδή τα άδικα ουκ ευλογούνται. Δεν δίνω σε κανέναν δικαίωμα να με κοροϊδεύει, να παίζει μαζί μου ή να με χρησιμοποιεί», διαμηνύει.

Η κοινωνία μας δεν είναι δεχτική

Σε σχέση με την κοινωνία μας τονίζει πως αυτή δεν είναι δεχτική στα άτομα με αναπηρίες.

«Δεν υπάρχει ο απαραίτητος σεβασμός και επιβάλλεται αυτό κάποτε ν’ αλλάξει. Πρώτα από το σπίτι και μετά στο σχολείο. Πρέπει να μάθουν άπαντες ότι μπορεί στο μέλλον να βρεθούν στην ίδια ή και χειρότερη μοίρα με έναν τυφλό ή ένα άτομο με αναπηρίες. Και όταν βρεθούν σε αυτήν τη θέση, που δεν εύχομαι κάτι τέτοιο βέβαια, θα έχουν την ίδια απαίτηση με εμένα. Συνεπώς, εκείνο που δεν επιθυμεί κάποιος να του κάνουν δεν πρέπει να το κάνει ο ίδιος σε άλλα άτομα. Μόνο όταν σέβεσαι τον άλλο θα σε σεβαστούν και εσένα στο μέλλον», συμπληρώνει, ενώ αναφορικά με την προσβασιμότητα στην Κύπρο υποδεικνύει πως αυτή είναι μηδενική και ότι πρέπει να υπάρξει άμεση διόρθωση του θέματος.

«Δεν νοείται σε μία ευρωπαϊκή χώρα να μην υπάρχουν τα απαραίτητα μέσα για να μπορούν τα άτομα με αναπηρίες να βγαίνουν έξω από τα σπίτια τους και να ζουν όπως ζουν όλοι οι υπόλοιποι», λέει.

Κοντά στα άτομα με αναπηρίες

Λόγω του δυναμικού χαρακτήρα της και ειδικά του αγώνα που δίνει για δίκαιη και ισότιμη εκπροσώπηση των ατόμων με αναπηρίες στην κοινωνία, η κ. Δέσπω έθεσε υποψηφιότητα στις πρόσφατες Δημοτικές Εκλογές διεκδικώντας μία θέση στο Δημοτικό Συμβούλιο Πάφου. Αν και δεν κατάφερε να εκλεγεί στο αξίωμα, εντούτοις, συνεχίζει τον αγώνα της, στοχεύοντας να αλλάξει την πόλη της.

«Θέλω να αλλάξει η πόλη μου. Θέλω να γίνει πιο προσβάσιμη στον κόσμο με αναπηρίες. Δεν γίνεται η καρδιά του πολιτισμού να κτυπά εδώ (Πάφο) και η προσβασιμότητα να είναι σχεδόν μηδενική, λες και τα άτομα με αναπηρίες δεν δικαιούνται να ζήσουν τέτοιες σπουδαίες στιγμές για την πόλη τους. Για τον λόγο αυτόν, σκοπεύω να συναντηθώ και με τον Δήμαρχο της Πάφου για συζήτηση του θέματος γιατί πρέπει να γίνει ένα έλεος και να δοθεί ένα τέλος σε αυτή την κατάσταση. Εκτός από το τοπικό επίπεδο, όμως, πρέπει να γίνουν πολλά και από πλευράς πολιτείας.

Όλοι ζούμε κάτω από τον ίδιο ουρανό, αλλά δεν έχουμε όλοι τον ίδιο ορίζοντα…

»Να ψηφιστούν σχετικές νομοθεσίες για καλλιέργεια κουλτούρας σεβασμού των ατόμων με αναπηρίες και αυτές να τηρούνται κατά γράμμα, κι όχι όπως συμβαίνει σήμερα που οι νομοθεσίες είναι εκεί και δεν γίνεται τίποτα. Επίσης, το κράτος πρέπει να ασχοληθεί ακόμη πιο σοβαρά με τα άτομα με αναπηρίες και να αναπτύξει περισσότερα προγράμματα για την κοινωνική ενσωμάτωσή τους, προσφέροντάς τους ευκαιρίες να εργαστούν αλλά και να βελτιώσουν τις δυνατότητές τους», λέει ακόμη, τονίζοντας ότι όποια παρανομία περιέλθει στην αντίληψή της την καταγγέλλει.

«Δεν φοβάμαι τίποτα και κανέναν, όποιος κι αν είναι. Για τον λόγο αυτόν όποιος θέλει τη βοήθειά μου να επικοινωνεί μαζί μου. Μπορώ να μπω μπροστά για τον οποιονδήποτε, χωρίς κανένα όφελος. Το μόνο κέρδος η βελτίωση της ποιότητας ζωής μας», τονίζει ακόμη.

Τι κάνει σήμερα

Πέραν από τη σημαντική δράση της, η κ. Δέσπω -αν και έχουν περάσει από τις πλάτες τις επτά δεκαετίες- κάνει πολλά πράγματα. Μεταξύ άλλων, παρακολουθεί μαθήματα στη Λευκωσία μια φορά τη βδομάδα μέσω του προγράμματος «Διά βίου μάθησης» και συγκεκριμένα ηλεκτρονικών υπολογιστών και πιάνου. Επίσης, με τη βοήθεια συνοδού κολυμπά χειμώνα καλοκαίρι, ενώ επισκέπτεται συχνά και το βουνό. Επιπρόσθετα, έχει αναλάβει και ανθρωπιστικό ρόλο αφού εκπροσωπεί τον Σύνδεσμο Ευημερίας Τυφλών στην Πάφο ενώ, επί μια 12ετία, διετέλεσε μέλος στο Ανώτατο Σώμα της Παγκύπριας Οργάνωσης Τυφλών.

«Δεν μπορώ να μείνω πολλές ώρες στο σπίτι κι επειδή μ’ αρέσει η φύση και το κολύμπι φροντίζω καθημερινά να περνώ αρκετές ώρες εκτός σπιτιού. Άποψή μου είναι ότι ο άνθρωπος πρέπει να προσπαθεί συνέχεια, να μη σταματά να μαθαίνει νέα πράγματα και να μη μένει πολλές ώρες μέσα στο σπίτι και στους τέσσερεις τοίχους. Η ζωή είναι για να τη ζεις, να την απολαμβάνεις και να κάνεις πράγματα για να τη γεμίζεις. Ο χρόνος περνά γρήγορα και είναι στο χέρι μας να τον περνάμε όσο το δυνατόν καλύτερα και πιο όμορφα», υποστηρίζει.

Πολλαπλά και δυνατά μηνύματα

Κλείνοντας, η κ. Δέσπω έστειλε τα δικά της μηνύματα στα άτομα με αναπηρίες, καλώντας τα να παλέψουν κι αυτά, αξιώνοντας ίση αντιμετώπιση με τα υπόλοιπα άτομα. «Καλώ τα άτομα με αναπηρίες να μην τα βάζουν ποτέ κάτω, να βλέπουν μπροστά και να προχωρούν. Δεν έχει κανέναν που να μπορεί να τους στερήσει το αναφαίρετό τους δικαίωμα για ζωή, ούτε που μπορεί να σταθεί εμπόδιο στον δρόμο τους.

»Να πιστεύουν στις δυνάμεις τους, να κάνουν προσπάθειες για να βελτιώνονται συνεχώς και να απαιτούν σεβασμό από όλους. Να κάνουν όνειρα, να θέτουν στόχους και να κάνουν ό,τι περνάει από το χέρι τους για να τους πετύχουν. Μόνο έτσι θα πάνε μπροστά. Αλλιώς θα μένουν στάσιμοι και θα τους εκμεταλλεύονται ή θα τους βάζουν στο περιθώριο. Ο κάθε άνθρωπος και ο κάθε ανάπηρος εξυπηρετεί τον συνάνθρωπό του.

»Να βλέπουν τον εαυτό τους ισότιμο με τους άλλους και να διεκδικούν τα δικαιώματά τους. Να πάρουν την τύχη στα χέρια τους και να ξέρουν ότι δεν έχει τίποτα που να μη λύεται ή που να μην αντιμετωπίζεται», συνεχίζει, ενώ απευθυνόμενη στα άτομα που δεν συμπεριφέρονται σωστά στα άτομα με αναπηρίες τούς υπενθυμίζει πως μπορεί μία μέρα να βρεθούν στην ίδια ή και χειρότερη μοίρα απ’ αυτούς και γι’ αυτό είναι καλό εκείνο που δεν θα ήθελαν να τους κάνει κάποιος να μην το κάνουν ούτε αυτοί.

Πηγή: Η Σημερινή