Νίκος Παλιός: Μεταρρύθμιση, Συνενώσεις & Αρχή της Επικουρικότητας
Από την εμφάνιση της μεταρρύθμισης στην τοπική αυτοδιοίκηση μέχρι σήμερα, η κοινή γνώμη σκόπιμα κατευθύνθηκε στην αντίληψη ότι το μεγάλο ζητούμενο είναι οι συνενώσεις κάποιων δήμων. Επίσης, σκόπιμα καλλιεργήθηκαν αντιλήψεις όπως: «μεγάλος δήμος = ισχυρός δήμος» ή ότι στην Ευρώπη υπάρχουν μεγάλοι ισχυροί δήμοι κ.λπ. Ας σημειωθεί ότι στην Ευρώπη, την οποία συχνά επικαλούνται οι υποστηρικτές της δραστικής μείωσης των δήμων, ο μέσος όρος του πληθυσμού των δήμων δεν υπερβαίνει τις 6000 κατοίκους. Κάθε χώρα επιλέγει το δικό της μοντέλο άσκησης της τοπικής αυτοδιοίκησης, λαμβάνοντας υπόψη το μέγεθος και τις ιδιαιτερότητές της.
Η Τ.Α. δεν είναι μόνο διοικητικός μηχανισμός: είναι ο πλησιέστερος προς τον πολίτη δημοκρατικός αντιπροσωπευτικός θεσμός. Αυτή η άμεση σχέση πολίτη-κατοίκου με τη δημοτική αρχή πρέπει να διασφαλιστεί και στο νέο αυτοδιοικητικό μοντέλο, που αναμένεται να ψηφιστεί πριν το τέλος του τρέχοντος έτους. Οι μεγαλύτεροι δήμοι που θα προκύψουν από τη διαδικασία νέας χάραξης θα πρέπει ταυτόχρονα με τα λειτουργικά και οικονομικά τους χαρακτηριστικά να συμβάλουν στην ενδυνάμωση της συμμετοχής του πολίτη, των θεσμών και διαδικασιών τοπικής δημοκρατίας, ενισχύοντας τη σημερινή επαφή του πολιτικού προσωπικού των τοπικών αρχών με τον δημότη.
Γι’ αυτό, η μεταρρύθμιση δεν μπορεί παρά να λαμβάνει υπόψη της την αρχή της επικουρικότητας: οι αποφάσεις θα πρέπει να λαμβάνονται στο πιο κοντινό προς τους πολίτες επίπεδο και απ’ αυτούς μόνο που τους αφορούν. Αυτή είναι και η βασική φιλοσοφία της Ευρωπαϊκής Χάρτας Τ.Α., την οποία η Κυπριακή Δημοκρατία έχει κυρώσει σε νόμο.
Και σίγουρα δεν μπορεί να μιλάμε για αρχή της επικουρικότητας στην Τ.Α. όταν συζητείται η δημιουργία ενός Δήμου-μαμούθ στη Λευκωσία που θα περιλαμβάνει τα δημοτικά διαμερίσματα της Λευκωσίας, του Στροβόλου, της Αγλαντζιάς, της Έγκωμης και του Αγίου Δομετίου, με πληθυσμό 175 χιλιάδες (απογραφή 2011) και με έκταση που προσεγγίζει τις 130000 τετραγωνικά χιλιόμετρα! Με άλλα λόγια, ο νέος Δήμος Λευκωσίας θα απευθύνεται στο 20% του πληθυσμού της Κύπρου!
Και ενώ όλοι επικεντρώνονται στον αριθμό και στη σύνθεση των νέων δήμων, το νομοσχέδιο εξακολουθεί να απέχει πολύ από τους βασικούς στόχους και αρχές της διοικητικής αυτοτέλειας, η οποία, σύμφωνα με τις κυβερνητικές και όχι μόνο
διακηρύξεις, αποτελεί τον κύριο στόχο της μεταρρυθμιστικής αυτής προσπάθειας. Θεωρούμε επιβεβλημένη την εκχώρηση περισσότερων αρμοδιοτήτων και πόρων για την ενίσχυση της αποτελεσματικότητας της Τ.Α. στην αναπτυξιακή της πορεία.
Και κάτι τελευταίο: οι νέοι Δήμοι πρέπει να χαρακτηρίζονται από τη μέγιστη δυνατή συναίνεση και νομιμοποίηση. Χωρίς αυτή δε γίνεται να προχωρήσουμε στην επόμενη μέρα.
Νίκος Παλιός – Πρόεδρος Σχολικής Εφορείας Γεροσκήπου