Πάφος2017: Με την αυστηρότητα που τους αξίζει

Υπαίθριο Εργοτάξιο Πολιτισμού, μάλλον, και όχι Εργοστάσιο. Αυτό το σκεπτικό θα ταίριαζε κουτί στη νέα Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης. Ήταν η πρώτη σκέψη που στριφογύριζε στο μυαλό μου μόλις έφτασα το προηγούμενο Σάββατο στην Πάφο κι άρχισα να περιδιαβαίνω μέσα στο ψοφόκρυο μισοτελειωμένους δρόμους και πλατείες του κέντρου, λίγες ώρες πριν την πολυαναμενόμενη τελετή έναρξης. Όχι μόνο στο δικό μου. Πριν προλάβει να φύγει η σημαντική σε συμβολισμό ημέρα, άκουσα να το εκστομίζουν τουλάχιστον άλλοι 4-5 Πάφιοι, με αυξημένη αίσθηση αυτοσαρκασμού.

Έτσι εκτίμησα ακόμη περισσότερο την ευρηματικότητα, την καπατσοσύνη καλύτερα, του Σπύρου Πίσινου και της ομάδας διεκδίκησης του χρίσματος, η οποία κατάφερε να μετατρέψει σε πλεονέκτημα το μεγαλύτερο μειονέκτημα της υποψηφιότητας της πόλης: την παντελή έλλειψη πολιτιστικών υποδομών. Η Πάφος με τις πενιχρές δυνατότητες και την ασθμαίνουσα καλλιτεχνική κουλτούρα, η Πάφος που έτρωγε τα παιδιά της κι έμοιαζε απομονωμένη, η Πάφος με την απειρία σε διοργανώσεις ανάλογου βεληνεκούς, μια γωνιά της Κύπρου έγκλειστη σε μια ασφυκτική, μικροτοπικιστική νοοτροπία, κέρδισε έτσι την ευκαιρία να υποστεί το μεγάλο ηλεκτροσόκ που θα την τοποθετούσε στις ράγες μιας νέας πορείας.

Διότι έπεισε αυτούς που έπρεπε ότι θα έβρισκε τα λειτουργικά κανάλια αξιοποίησης του ανθρώπινου δυναμικού, τον τρόπο επανασύνδεσης των κατοίκων της περιοχής με τους ανοιχτούς χώρους και την εκτεταμένη ένταξή τους σ’ έναν νέο τρόπο ζωής και σκέψης, έναν νέο τρόπο αντιμετώπισης της έννοιας του πολιτισμού στην καθημερινότητα. Από αυτή την άποψη και μόνο, η Πάφος μπορεί να λογίζεται ήδη στις πιο επιτυχημένες Πολιτιστικές Πρωτεύουσες από καταβολής του θεσμού.

Αφού όμως «ξεγέλασε» τους Ευρωπαίους και υποσκέλισε τη Λεμεσό και τη Λευκωσία, κι αφού μπορεί σήμερα να κομπάζει αμετάκλητα για το πολυπόθητο χρίσμα, ήρθε ο καιρός να σταματήσουμε να κοροϊδευόμαστε μεταξύ μας. Το κανάκεμα τέλος, ήρθε η ώρα να αντιμετωπίσουμε την αξιόλογη προσπάθεια της Πάφου όπως της αξίζει: με αυστηρότητα. Τώρα που τα πυροτεχνήματα έσβησαν, η χρυσόσκονη κατακάθισε και το χειμωνιάτικο αεράκι εξανέμισε τα κομφετί, τώρα που ο εύλογος ενθουσιασμός του πρωτάρη καταλάγιασε, όπως και το μομέντουμ της ημέρας που ώθησε τόσες χιλιάδες κόσμου να αψηφήσουν το τσουχτερό κρύο και να συρρεύσουν ορεξάτοι στην ημιτελή πλατεία του Δημοτικού Μεγάρου, είναι καιρός να δούμε την καθαρή εικόνα.

Κοιτάζοντας πιο προσεκτικά το διήμερο που έφερε έναν διαφορετικό παλμό στην πόλη, η αλήθεια είναι ότι έγιναν προσπάθειες να κρυφτούν τέρατα κάτω από το χαλί. Θα μπορούσε κανείς να διακρίνει μια συμπύκνωση των παθογενειών που θα βρούμε μπροστά μας κατά τη διάρκεια του έτους. Ακόμη και μερικές ώρες πριν την τελετή πραγματοποιούνταν εργασίες για να σουλουπωθεί ο χώρος της πλατείας και να μοιάζει έτοιμος ν’ αντέξει την κοσμοσυρροή. Η πολιτεία κι η δημοτική αρχή –κι όχι φυσικά ο οργανισμός Πάφος 2017– έχουν τεράστια ευθύνη για τη μη έγκαιρη ολοκλήρωση ζωτικής σημασίας έργων υποδομής και εξωραϊσμού, γεγονός που ειδικά το βράδυ της τελετής ταλαιπώρησε τον κόσμο και θα μπορούσε να θέσει σε κίνδυνο την ασφάλεια των παρευρισκομένων. Παρακείμενοι δρόμοι θα παραμένουν για καιρό ακόμη ξηλωμένοι, ενώ μέρος του κέντρου προσομοιάζει με λαβύρινθο από μπάζα και προστατευτικά κιγκλιδώματα. Παράλληλα, σχεδόν καμιά από τις βασικές υποδομές του προγράμματος, το Μαρκίδειο, το Αττικόν, το Χάνι του Ιμπραήμ, δεν είναι σε φάση ολοκλήρωσης.

Ήταν έξυπνος και γόνιμος ο τρόπος διαμοιρασμού των διαφόρων εκδηλώσεων κατά τη διάρκεια του διημέρου, που προσέδιδε ένα εύρος στο άνοιγμα. Η τελετή καθαυτή ωστόσο μόνο εν μέρει κατάφερε να δικαιώσει τις προσδοκίες. Η συμβολικότητά της, βέβαια, ήταν τόσο μεγάλη και η ατμόσφαιρα τόσο θετικά φορτισμένη από την αδημονία του κόσμου, που λίγοι έδωσαν σημασία στις ατέλειες. Ήταν συγκινητική η αφοσίωση των καλλιτεχνών που συμμετείχαν, ειδικότερα των νέων της Πάφου. Απόλυτα εύστοχη και η κεντρική ιδέα, που βασίστηκε στον μύθο του Πυγμαλίωνα και της Γαλάτειας. Μια πρέζα από κιτς και τυποποιημένου φολκλόρ δεν είναι απλώς ανεκτή, αλλά και θεμιτή σε μια συνταγή τελετής έναρξης ενός τέτοιου θεσμού. Όπως επίσης θεμιτό είναι το εντυπωσιοθηρικό κλείσιμο, με τον ακροβάτη που στριφογύριζε από γερανό μέσα σε πύρινο στεφάνι (όπως στο Λίβερπουλ του 2008) και τη βροχή από κομφετί που τόνισε τη γιορτινή ατμόσφαιρα.

Αν πέραν των τεχνικών ζητημάτων η τελετή απέπνεε μια νευρικότητα και μια αβεβαιότητα στο καλλιτεχνικό της κομμάτι, αυτό ίσως οφείλεται στο γεγονός ότι τα ηνία κρατούσαν πολλοί άνθρωποι με ισχυρή προσωπικότητα και διαφορετικές προσλαμβάνουσες (Λιζ Πιου, Νεοκλής Νεοκλέους, Ίντο Ταντμόρ). Αντικατόπτριζε ίσως και την αγωνία των διοργανωτών και των στελεχών να σηκώσουν στους τρυφερούς τους ώμους το βάρος της μεγάλης πρόκλησης, έχοντας και το ζωνάρι του προϋπολογισμού σφιγμένο.

Η Πάφος βρήκε τον τρόπο να περάσει στο εξωτερικό την εικόνα της μικρής πόλης-προτύπου που αφενός κατάφερε με όχημα τον πολιτισμό να συνενώσει δυνάμεις και αφετέρου να… χαλάσει την πιάτσα προτείνοντας ένα ικανοποιητικό πρόγραμμα με υποπολλαπλάσιο για τα δεδομένα του θεσμού προϋπολογισμό. Αξίζει να βγάλουμε το καπέλο στους εμπλεκόμενους, αλλά από την άλλη θα ήταν άδικο ακόμη και γι’ αυτούς να συνεχίσουμε να τους αντιμετωπίζουμε με πατερναλιστική επιείκεια, συμπάθεια και κατανόηση. Πλέον βρίσκονται στα βαθιά και πρέπει να κολυμπήσουν κόντρα στις αντιξοότητες και τις καθυστερήσεις που συνεχίζουν να ταλανίζουν την πόλη και τη διοργάνωση. Το διακύβευμα, η αναγέννηση της Πάφου, είναι τεράστιο και οι απαιτήσεις υψηλότατες.

Πηγή: Φιλελεύθερος/Γιώργος Σαββινίδης