Σκεφτείτε το…Γίνεται!!!
Σε άρθρο μου τον Μάρτιο του 2012 με τίτλο «Το αυτογκόλ των Τραπεζών»
εξετάζαμε τα αποτελέσματα των τριών μεγαλυτέρων Κυπριακών τραπεζών αμέσως μετά την απομείωση του Ελληνικού χρέους.
Τα αποτελέσματα των Κυπριακών τραπεζών για το 2011 παρουσίαζαν τεράστιες ζημιές, επηρεαζόμενες από το κούρεμα των Ελληνικών ομολόγων. Αν κάποιος όμως ήθελε να αναλύσει σε βάθος τις οικονομικές καταστάσεις του 2011 θα παρατηρούσε ότι και οι 3 τράπεζες είχαν επιτύχει σημαντική αύξηση στην κερδοφορία τους η οποία σε μεγάλο βαθμό οφειλόταν στα αυξημένα περιθώρια κέρδους που επέτυχαν από τα αυξημένα χρεωστικά επιτόκια.
Γινόταν τότε και η πρόβλεψη ότι τα πολύ ψηλά επιτόκια θα επενεργούσαν ως αυτογκόλ και οι τράπεζες θα είχαν να αντιμετωπίσουν αυξημένες επισφάλειες λόγω αδυναμίας των δανειοληπτών να ανταποκριθούν. Στην πορεία αυτές οι προβλέψεις είχαν επαληθευτεί και δεν είναι έκπληξη τα τελευταία οικονομικά αποτελέσματα του 2012 για την τράπεζα Κύπρου δείχνουν τεράστια αύξηση στις επισφάλειες.
Έχει πολλάκις διατυπωθεί η άποψη ότι η μείωση της ανεργίας θα συντελεστεί με την επανεκκίνηση της οικονομίας. Αυτό δεν το αμφισβητεί κανένας, αυτό που χρειάζεται είναι να αναστυλώσουμε τους πυλώνες εκείνους για να στηριχτεί η ανάπτυξη έτσι που να έχει και συνέχεια.
Υπάρχουν κατά τη άποψη μου τέσσερις πυλώνες που θα μπορούσαν να στηρίξουν μιαν υγιή ανάπτυξη. Αυτοί είναι (ι) η εσωτερική υποτίμηση ,(ιι) η μείωση της ηλεκτρικής ενέργειας και κατά συνέπεια το κόστος παραγωγής , (ιιι) ο εκσυγχρονισμός του κράτους και των δομών του, και (ιν) η μείωση των χρεωστικών επιτοκίων.
Η εσωτερική υποτίμηση έχει σε κάποιο βαθμό συντελεστεί, κυρίως με τη μείωση των μισθών στον ιδιωτικό και τον δημόσιο τομέα, αν και υπάρχουν ακόμη στρεβλώσεις στον δημόσιο τομέα.
Αυτό που παρατηρείται είναι η απροθυμία από μέρους των τραπεζών να μειώσουν τα δανειστικά τους επιτόκια, αν και στα πιστωτικά επιτόκια έχει επέλθει πολύ σημαντική μείωση.
Κατά την άποψη μου η κατάσταση των τραπεζών και των συνεργατικών ιδρυμάτων είναι αρκετά εύθραυστη , ειδικά στο χρόνο που πολύ σύντομα θα διανύσουμε. Το 2014 προβλέπεται ακόμη πιο δύσκολο αν και η οικονομική κατάσταση αναμένεται να δείξει σημάδια σταθεροποίησης κατά το δεύτερο εξάμηνο του 2014. Και αυτό γιατί αναμένονται σημαντικές περικοπές στους κρατικούς προϋπολογισμούς που θα αγγίξουν τα €700 εκατομμύρια. Η ύφεση δηλαδή κατά το 2014 θα είναι αρκετά αυξημένη σε σχέση με το 2013.
Στη περίπτωση των τραπεζών αυτό μεταφράζεται σε αυξημένες επισφάλειες και συνεπώς μεγαλύτερες ζημιές και ανάλογες ανάγκες για πρόσθετη κεφαλαιοποίηση. Αυτό θα μπορούσε να εξελιχθεί σε περαιτέρω κρατικοποιήσεις τραπεζών αφού πολύ πιθανώς το κράτος να συνεισφέρει για τη κεφαλαιοποίηση τους και σε συνεισφορά από μέρους των καταθετών (κούρεμα) στη περίπτωση των συνεργατικών ιδρυμάτων.
Προς αποφυγή της επανάληψης παρομοίων γεγονότων όπως αυτά που βιώσαμε στο Eurogroup του περασμένου Μαρτίου, οι τράπεζες και ο συνεργατισμός πρέπει άμεσα να λάβουν μέτρα προς βελτίωση της ποιότητας του δανειακού τους χαρτοφυλακίου τα οποία να περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων και τα ακόλουθα:
(ι) Επιμήκυνση του χρόνου αποπληρωμής των δανείων για τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις. Αυτό πρέπει οπωσδήποτε να περιλάβει και τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια.
(ιι) Σημαντική μείωση των δανειστικών επιτοκίων των τραπεζών και των πιστωτικών ιδρυμάτων κοντά στο κόστος δανεισμού των τραπεζών. Αν είναι δηλαδή δυνατό οι τράπεζες και τα συνεργατικά ιδρύματα να αποφύγουν την πραγματοποίηση κερδών για τα επόμενα 3-4 χρόνια. Εδώ αναδεικνύεται η ηθική υποχρέωση τουλάχιστο των συνεργατικών ιδρυμάτων προς αυτή την κατεύθυνση διότι είναι ο Κύπριος φορολογούμενος που έχει ξελασπώσει τον συνεργατισμό από την άσχημη κατάσταση που έχει περιέλθει. Ο Κύπριος φορολογούμενος έχει βάλει στους ώμους του €1,5 δις για τη διάσωση του Συνεργατισμού.
Εκτός της ηθικής υποχρέωσης, και είναι εδώ πιστεύω που θα μπορούσε να δοθεί μια πειστική απάντηση στο ερώτημα του πώς να μειώσουμε τις επισφάλειες και πολύ πιθανό αυτή η κίνηση να συμβάλει και σε απρόσμενη κερδοφορία αφού τα χαμηλά επιτόκια θα ενεργήσουν ως κίνητρο για ανελλιπή πληρωμή δόσεων των δανειοληπτών.
(ιιι) Να δοθούν κίνητρα σε κατόχους μη εξυπηρετούμενων δανείων για εφ άπαξ πληρωμές. Αυτά τα κίνητρα θα πρέπει να περιλαμβάνουν διαγραφές τόκων πέραν του 4,5%.
Οι άμεσες επιπτώσεις αυτών των κινήσεων θα είναι οι ακόλουθες:
- Μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων.
- Αύξηση της ρευστότητας των τραπεζών και Συνεργατικών ιδρυμάτων.
- Αύξηση της κερδοφορίας και παράλληλη μείωση των κεφαλαιακών αναγκών.
- Επιστροφή του τραπεζικού συστήματος στην ομαλότητα και την επιστροφή της εμπιστοσύνης στο σύστημα.
Ολόκληρο το τραπεζικό μας σύστημα χρειάζεται επαναστατικές τομές και τολμηρές αποφάσεις για να μπορεί να ελπίζει και να αποτελέσει για άλλη μια φορά την ατμομηχανή της Κυπριακής Οικονομίας, ιδιαίτερα μετά τη βίαιη μεταχείριση που έχει τύχει.
Η όποια αδράνεια επιδειχθεί αυτή τη χρονική στιγμή ίσως να αποδειχθεί ζημιογόνα.
Οικονομολόγος – Εγκεκριμένος Λογιστής