Η παραδοσιακή κεραμική και οι χρήσεις των παραδοσιακών αγγείων μέσα από το εργαστήριο της οικογένειας Γεωργιάδη στην Λέμπα

Με εργαλείο τα ίδια τα πήλινα αντικείμενα, η οικογένεια Γεωργιάδη

ανακαλύπτει με τρόπο βιωματικό, πτυχές της καθημερινότητας του παρελθόντος, όταν ο πηλός ως υλικό κατασκευής και η τέχνη του αγγειοπλάστη ως επάγγελμα, δεν αποτελούσαν απόηχους ενός διαφορετικού τρόπου ζωής. H τέχνη του πηλού, σίγουρα δεν αποτελεί εύκολη υπόθεση, ωστόσο μαγεύει. Στο εργαστήρι στην Λέμπα , στην Κοινότητα της τέχνης και του πολιτισμού που η οικογένεια διατηρεί εδώ και μια 30ετία παραδίδονται και μαθήματα και

οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να γνωρίσουν βήμα προς βήμα τις εργασίες προετοιμασίας του πηλού και τις δύο βασικές τεχνικές κατασκευής των πήλινων χρηστικών αγγείων, την τροχήλατη και τη χειροποίητη, καθώς επίσης πλευρές του λαϊκού βίου του πρόσφατου παρελθόντος. Eπίσης, τους δίδεται η ευκαιρία να παρατηρήσουν τα παραδοσιακά πήλινα αντικείμενα, να αναγνωρίσουν τη χρήση τους και να συγκρίνουν τα σύγχρονα υλικά κατασκευής, όπως το πλαστικό και το αλουμίνιο, με τον πηλό. Συνειδητοποιούν έτσι την τεχνογνωσία της αγγειοπλαστικής τέχνης αλλά και του ιστορικού και πολιτισμικού περιβάλλοντος, όπου αυτή άνθισε, προσεγγίζοντας ένα μεγάλο μέρος πολιτιστικής κληρονομιάς, που ζωντανεύει στα μάτια τους.

Η Σωτηρούλα Γεωργιάδου ανέφερε στο ΚΥΠΕ πως το εργαστήριο εδώ και αρκετά χρόνια κατασκευάζει κεραμικά για χρήση. Στο εργαστήρι τόση η ίδια όσο και ο σύζυγος της αλλά και ο γιος τους Σάββας μετά την ολοκλήρωση των σπουδών του στην Αγγλία στις Γραφικές τέχνες   ασχολούνται με την κατασκευή του κεραμικού. Εμείς είπε χαρακτηριστικά «φτιάχνουμε τα γυαλώματα για να μην υπάρχουν μέσα χημικές ουσίες, αγοράζουμε τις πρώτες ύλες αλλά και τον πηλό από το εξωτερικό γιατί στην Κύπρο, δεν υπάρχει η ποιότητα του πηλού ψηλής θερμοκρασίας». Η κ Γεωργιάδου ανέφερε πως όταν ξεκίνησαν στο εργαστήρι αγγειοπλαστικής την κατασκευή αγγείων με πηλό χρησιμοποιούσαν χαμηλής θερμοκρασίας πηλό, τον κυπριακό πηλό που μπορεί να είναι πολύ όμορφος στο χρώμα – όπως είπε- αλλά όχι πολύ ανθεκτικός. Πρόσθεσε επίσης πως το 90% των αγγείων κατασκευάζονται στον τροχό , ο τροχός του αγγειοπλάστη – όπως λέγεται-. Ο πηλός σημείωσε για να πλαθεί χρειάζεται να χρησιμοποιείς νερό ώστε να μην στεγνώνει στα χέρια και φτιάχνεται στον τροχό. Ακολουθεί συνέχισε η διαδικασία του στεγνώματος και το ψήσιμο του αγγείου , το γυάλωμα μετά το πρώτο ψήσιμο αλλά και το σκάλισμα και η διακόσμηση του με διάφορες ζωγραφιές.

Μετά το γυάλωμα το αγγείο ξαναψήνεται για να κλείσει και τους πόρους του αγγείου , ούτως ώστε να είναι χρησιμοποιήσιμο .

Το πρώτο ψήσιμο διαρκεί γύρω στις 6 με 8 ώρες ανάλογα ενώ το δεύτερο ψήσιμο διαρκεί περισσότερο, 8 δηλαδή με 12 ώρες.    

Σύμφωνα με την κ Γεωργιάδου το ψήσιμο γίνεται σε φούρνο με γκάζι ενώ παλαιότερα τα αγγεία ψήνονταν με φούρνους με ξύλα. Παρατήρησε ωστόσο πως τα ξύλα δεν μπορούν να φτάσουν την θερμοκρασία που επιθυμεί ο αγγειοπλάστης. Κάλεσε επίσης τους καταναλωτές να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί όταν αγοράζουν ένα αγγείο για χρήση και να είναι σίγουροι ότι δεν έχει μέσα μόλυβδο και άλλα υλικά που να επηρεάζουν την υγεία όταν γίνεται χρήση τους.

“η χρήση του πηλού ως μέσο έκφρασης και αισθητικής καλλιέργειας”

Tόσο ο κ Γεωργιάδης όσο και η σύζυγος του ανέφεραν πως τα τελευταία χρόνια παρατηρείται ενδιαφέρον από τα άτομα νεαρότερης ηλικίας για τα κεραμικά. Έχουν αντιληφθεί οι νέοι,- όπως είπαν- πως ο πηλός αποτελεί το πιο αγνό φυσικό υλικό.  

‘η αρχή με τη πήλινη χούφτα’

Με την περιδιάβαση στο εργαστήριο της οικογένειας Γεωργιάδη στην Λέμπα ο επισκέπτης έχει την ευκαιρία να έρθει σε επαφή με τα ίδια τα αντικείμενα, να τα παρατηρήσει , να τα αγγίξει και να κινηθεί ανάμεσα τους χωρίς φόβο, στοιχείο που καλλιεργεί μια φιλική σχέση ανάμεσα στα εκθέματα και τον επισκέπτη, τουλάχιστον για αυτόν που κατανοεί το ρόλο του εργαστηρίου στο κοινωνικό γίγνεσθαι. Ράφια γεμάτα αγγεία αλλά και η “πήλινη χούφτα” που έπιασε ο γιος της οικογένειας Σάββας για την αρχίσει την τέχνη του και το παραμύθι της δημιουργίας .

Ο γιος της οικογένειας Σάββας Γεωργιάδης έμαθε από μικρός να μιλά με τη γλώσσα των χεριών, να νιώθει το πηλό αλλά και τα κεραμικά αντικείμενα. Το αποτέλεσμα συναρπαστικό άλλωστε αυτό έχει να κάνει με την παραδοσιακή κεραμική. Η πρώτη του ατομική έκθεση πραγματοποιήθηκε όταν ήταν μόλις 12 χρονών. Οι γνώσεις πολλές για την ηλικία του . Άλλωστε η οικογένεια Γεωργιάδη έχει παράδοση στην κεραμική. Το εργαστήριο που διατηρεί ο παππούς του Σάββα στην Κολώνη αποτέλεσε την αρχή της γνώσης της τέχνης για τον ίδιο αλλά και τον πατέρα και την μητέρα του .

Σήμερα η κεραμική μπαίνει σε μια ‘νέα γραμμή’ παρατήρησε, λέγοντας χαρακτηριστικά πως πρέπει « να βρίσκουμε τρόπο να γίνεται πιο σύγχρονο το αντικείμενο και να ξεφεύγουμε σε κάποιες περιπτώσεις από το παραδοσιακό». Παραδέχτηκε τέλος, πως οι δυνατότητες του πηλού είναι τεράστιες…