Κίνδυνος να μείνουμε χωρίς λεωφορεία μετά το τέλος του Νοέμβρη

Χωρίς δημόσιες συγκοινωνίες εντός των επόμενων ημερών ενδέχεται να μείνει όλη η Κύπρος, αφού οι έξι εταιρείες λεωφορείων ετοιμάζονται με μαθηματική ακρίβεια να κλείσουν η μία μετά την άλλη ή ταυτόχρονα από τις αρχές Δεκεμβρίου. Ο ένας τρόπος είναι να σταματήσουν να λειτουργούν είτε λόγω απεργιών των εργαζομένων που θα μείνουν χωρίς πληρωμές, είτε λόγω έλλειψης καυσίμων αφού δεν θα τους εφοδιάζουν οι εταιρείες πετρελαιοειδών λόγω οικονομικών οφειλών και αδυναμίας αποπληρωμής, είτε λόγω παρέμβασης Τραπεζών – πιστωτών κ.τ.λ. Ο άλλος τρόπος, είναι οι ίδιες οι εταιρείες ή πολλές από αυτές, να ενημερώσουν το αρμόδιο υπουργείο ότι λόγω οικονομικής αδυναμίας δεν μπορούν να πραγματοποιούν τα δρομολόγια των συμβάσεων.

Πρόκειται ουσιαστικά για επικείμενη κατάρρευση του συστήματος δημόσιων μεταφορών, με κίνδυνο πέραν του ότι δεν υπάρχει σχέδιο Β για το πώς θα καλυφθούν οι ανάγκες μεταφοράς μαθητών – ηλικιωμένων – εργαζομένων – φοιτητών κ.τ.λ. που είναι οι κύριοι χρήστες του συστήματος, να μείνουν στον δρόμο πέραν των 1.000 εργαζομένων στο σύστημα λεωφορείων.

Η υπουργός Μεταφορών ενημέρωσε χθες το μεσημέρι τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας για τις εξελίξεις που προέκυψαν, μετά από τις αποφάσεις του υπουργείου να αποκόψει τα ποσά αποζημίωσης που θεωρεί ότι αφορούν σε υπερπληρωμές που έγιναν τα περασμένα χρόνια, με βάση τη δική του ερμηνεία και υπολογισμούς στα πορίσματα της Επιτροπής Κριτών, που ορίστηκαν από κοινού με τις εταιρείες λεωφορείων για επίλυση των μεταξύ τους διαφορών.

Στη σύσκεψη στο Προεδρικό, συμμετείχαν επίσης ο Γενικός Εισαγγελέας και ο Γενικός Ελεγκτής. Το κύριο θέμα που συζητήθηκε στο Προεδρικό, ήταν το αν και πώς το κράτος μπορεί να ανακτήσει τα ποσά που το ίδιο πιστεύει ότι έγιναν υπερπληρωμές. Ο τρόπος που βλέπει η κυβέρνηση ότι μπορεί να γίνει αυτό, είναι με αποκοπές στις αποζημιώσεις που καταβάλλει. Ωστόσο, όλες οι εταιρείες –πιθανόν χωρίς εξαίρεση– θεωρούν ότι με τις σημαντικές αποκοπές που αποφασίστηκαν, δεν έχουν τα μέσα να ανταπεξέλθουν πέραν των μερικών ημερών και θα κλείσουν.
Όπως δήλωσε στον «Φ» ο κυβερνητικός Εκπρόσωπος, Πρόδρομος Προδρόμου, στην υπό τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας σύσκεψη, αφού ακούστηκαν τόσο οι απόψεις του Γενικού Εισαγγελέα όσο και οι θέσεις του Γενικού Ελεγκτή, τέθηκαν οι βασικοί άξονες για τα επόμενα βήματα. Το κράτος πρέπει να εξετάσει τρόπους ανάκτησης των ποσών που υπολογίζει –και στη βάση των πορισμάτων των κριτών ότι υπερπληρώθηκαν. Εξετάζεται το ενδεχόμενο να βρεθούν άλλες διέξοδοι πέραν των αποκοπών, αλλά γι’ αυτό θα πρέπει να υπάρχουν εγγυήσεις.

Η υπουργός Μεταφορών, θα καλέσει τις αμέσως επόμενες μέρες τους εκπροσώπους των εταιρειών για να συζητήσουν με την κάθε μία ξεχωριστά την κατάσταση, καταλήγει ο κυβερνητικός Εκπρόσωπος.
Να σημειωθεί ότι, καμία από τις πέντε εταιρείες που συμμετείχαν στη διαδικασία των κριτών (ΟΣΕΛ, ΕΜΕΛ, ΟΣΥΠΑ, ΖΗΝΩΝ και Intercity) δεν αποδέχθηκαν τα αποτελέσματα της διαιτησίας που προηγήθηκε. Όλες οι εταιρείες τις προηγούμενες μέρες, ενημέρωσαν εγγράφως ότι προσφεύγουν στη Δικαιοσύνη για διεκδίκηση των σημαντικών τους απαιτήσεων. Το υπουργείο Μεταφορών ανταπάντησε επίσης εγγράφως, ότι και εκείνο θα προσφύγει στη Δικαιοσύνη για να διεκδικήσει ότι πιστεύει ότι υπερπληρώθηκε.

Η κρίση, που φαίνεται ότι για την ώρα οδηγεί σε αδιέξοδο, είναι το γεγονός ότι το υπουργείο Μεταφορών, αποφάσισε ότι θα αποκαταστήσει τις υπερπληρωμές που θεωρεί ότι έγιναν, μέσω αποκοπών κατά τους μήνες που απομένουν μέχρι τη λήξη των συμβάσεων τον Ιούνιο του 2020, με βάση μία από τις ερμηνείες που δίνει στα αποτελέσματα των κριτών.

Από πλευράς ΕΜΕΛ, ο επικεφαλής της εταιρείας Γιώργος Κυριάκου δήλωσε στον «Φ» ότι «αδυνατούμε να λειτουργήσουμε στη βάση της απόφασης του υπουργείου, των υπολογισμών και εκτιμήσεών του. Επίσης πιστεύουμε ότι είναι λανθασμένοι αυτοί οι υπολογισμοί.

Σε υπόδειξή μας, ότι το υπουργείο μπορεί να προχωρήσει σε κατάσχεση των εγγυητικών, ο επικεφαλής της ΕΜΕΛ ανέφερε: «Η ζημιά μας κατά τους επόμενους τρεις μήνες, με τις αποφάσεις του υπουργείου, θα είναι μεγαλύτερη από το κόστος της εγγυητικής». Από το 2010 μέχρι τώρα, τιμήσαμε τις υπογραφές μας στις συμβάσεις –το μόνο έγγραφο που έχει τις υπογραφές και των δύο πλευρών– όμως η στραγγαλιστική πολιτική του υπουργείου, δεν μας επιτρέπει να συνεχίσουμε να το πράττουμε. Το μόνο παράθυρο είναι το υπουργείο να ακούσει τις θέσεις και τις ενστάσεις έστω και την τελευταία στιγμή. Σκεφτείτε μόνο ότι το υπουργείο, μονομερώς, αποφάνθηκε ότι υπήρξαν υπερπληρωμές πριν κάποια χρόνια, οπότε αποφάσισε να αφαιρεί αυτά που υπολόγισε από τις υφιστάμενες αποζημιώσεις. Ο ίδιος υπενθύμισε ότι, εντός των επόμενων πέντε εβδομάδων οι εταιρείες θα κληθούν να καταβάλουν τρεις μισθούς, κάτι που τις εξουδετερώνει πλήρως οικονομικά, με αυτά τα δεδομένα.

Σε συναγερμό για μέτρα και οι πιστωτές

Το υπουργείο υπολόγισε ότι η αποζημίωση των λεωφορείων Λάρνακας για τον μήνα Οκτώβριο θα είναι μικρότερη από €5.000. Οι αποζημιώσεις στα υπεραστικά λεωφορεία θα είναι της τάξης των €16.000 αντί των €160.000, και της Αμμοχώστου ανάλογο ποσό. Πρόκειται για αποκοπές που πλησιάζουν το 90%. Για Λεμεσό και Λευκωσία οι πληρωμές που θα γίνουν για τον Οκτώβριο είναι σχεδόν στο μισό εκείνων που γίνονταν τους προηγούμενους μήνες. Για την Πάφο –αν και δεν συμμετείχε στη διαδικασία των κριτών και αποφάσισε απευθείας προσφυγή στα δικαστήρια– προβλέπεται σχεδόν μηδενική αποζημίωση.

Σχεδόν σε όλες τις επαρχίες θεωρούν ότι δεν μπορούν να λειτουργήσουν περισσότερο από τις αρχές του επόμενου μήνα –το πολύ– με αυτές τις αποζημιώσεις, λόγω οικονομικής δυσχέρειας και θεωρούν ότι είναι ακραία αυθαίρετοι οι υπολογισμοί του υπουργείου.

Εταιρείες που είναι οι μεγάλοι πιστωτές των δημοσίων μεταφορών είναι ήδη ενήμερες της κατάστασης και εξετάζουν μέσω των νομικών τους να προσφύγουν νομικά κατά της Δημοκρατίας για διεκδίκηση του λαβείν τους, δεδομένου ότι σε κάποιες περιπτώσεις η συμβατική σχέση δημιουργήθηκε μέσω ενιαίων διαγωνισμών του υπουργείου ή επειδή αφορούν σε υπηρεσίες που προσφέρονται έμμεσα μέσω των παρόχων, αλλά με τελικό αποδέκτη το υπουργείο Μεταφορών και τη Δημοκρατία. Επίσης, ανοικτό είναι το ενδεχόμενο παρέμβασης τραπεζών, πιστωτών των έξι εταιρειών, με ενδεχόμενο πάγωμα λογαριασμών ή ακόμα και δέσμευσης λεωφορείων, αφού ακόμα υπάρχουν σημαντικές οφειλές στον δανεισμό για την απόκτησή τους.

Έτοιμος να έρθει ο Ισπανός

Σύμφωνα με διασταυρωμένες πληροφορίες του «Φ», ο Ισπανός επιχειρηματίας των λεωφορείων που από χρόνια δείχνει ενδιαφέρον για την Κύπρο ήταν ενήμερος ακόμα και πριν τις εταιρείες λεωφορείων για τις αποφάσεις του υπουργείου που οδηγούν σε κατάρρευση των δημόσιων συγκοινωνιών, έστειλε και γραπτώς μηνύματα στο υπουργείο ότι είναι έτοιμος να έρθει αμέσως στην Κύπρο για να «βοηθήσει» στην επίλυση των προβλημάτων που θα δημιουργηθούν.