Σπουδαίο οικοδόμημα Ρωμαϊκής περιόδου ανευρέθηκε στο χώρο του εμπορικού κέντρου Πάφου Kings Avenue Mall

Στο ανατολικό τμήμα του εμπορικού κέντρου του KingsAvenueMall

εντοπίστηκαν πολλοί πήλινοι αγωγοί νερού, οι οποίοι αποτελούσαν προφανώς τμήματα υδραγωγείων που προέρχονταν από διαφορετικές κατευθύνσεις από τους γειτονικούς λόφους και τα οποία κατέληγαν στις δεξαμενές που εντοπίστηκαν στο κέντρο του εμπορικού κέντρου, σύμφωνα με σχετική ανακοίνωση.

Οι δεξαμενές αυτές πιθανόν να βρίσκονταν μέσα σε μεγάλα κτήρια και κατά πάσα πιθανότητα να επρόκειτο για μεγάλα λουτρά.

Κατά την ανασκαφή αποκαλύφθηκαν συνολικά τέσσερις δεξαμενές, εκ των οποίων η μια σώζεται ολόκληρη και έχει εσωτερικό μήκος 9.40 μέτρα και εσωτερικό πλάτος 7.50 μέτρα. Οι τοίχοι της είναι μεγάλοι και ισχυροί με πλάτος 1 μέτρο, ενώ το κατώτερο μέρος της είναι λαξευμένο στο φυσικό βράχο. Το σωζόμενο ύψος της είναι περί το 1.65 μ.

Η δεξαμενή φέρει στο κάτω μέρος των πλάγιων τοιχωμάτων μεγάλες κόγχες, τρεις στις μακρές πλευρές και δύο στις στενές, η χρήση των οποίων παραμένει άγνωστη. Οι κόγχες αυτές σε μεταγενέστερο στάδιο καταργήθηκαν και κτίστηκαν, επικαλύπτοντας τα ανοίγματά τους με υδραυλικό κονίαμα.

Στα βορειοδυτικά της δεξαμενής αυτής εντοπίστηκε δεύτερη δεξαμενή, σε υψηλότερο επίπεδο, η οποία συνδέεται με την προηγούμενη με αγωγούς. Η δεξαμενή αυτή καταστράφηκε σε μεγάλο βαθμό από τους εκσκαφείς αλλά από την κατασκευή της φαίνεται ότι επρόκειτο για εξίσου μεγάλη κατασκευή. Σώζεται σε μήκος 4.60 και πλάτος 2.80 μέτρα. Στα νότια εντοπίστηκε, όπως αναφέρεται, μια τρίτη δεξαμενή, η οποία καταστράφηκε με τον ίδιο τρόπο σε μεγάλο βαθμό. Οι σωζόμενες διαστάσεις της είναι 5Χ5 μέτρα και το ύψος της 0.85 μ. Στο βάθος της δεξαμενής υπάρχει αγωγός, ο οποίος διοχέτευσε το νερό σε άλλον αγωγό ή υδραγωγείο.

Η μεγαλύτερη από τις δεξαμενές φαίνεται να εγκαταλείφθηκε και αργότερα χωρίστηκε κάθετα με τοίχο πλάτους περίπου 0.82 μ. σε δύο μέρη ιδίων διαστάσεων, ωστόσο, συνεχίζει η ανακοίνωση, δεν είναι δυνατόν να λεχθεί για ποιο λόγο έγινε αυτό, ενδεχομένως να καταργήθηκε ως δεξαμενή και να εντάχθηκε σε κατασκευές άλλης χρήσης.

Αργότερα μετά την καταστροφή του συγκροτήματος, η δεξαμενή επιχώστηκε και ο χώρος θα παραδόθηκε εκ νέου σε άλλες χρήσεις.

Από την τελική φάση χρήσης των κατασκευών δεν διασώθηκαν στοιχεία. Πάντως, το υλικό από την επίχωση των δεξαμενών περιλαμβάνει τμήματα πήλινων κυκλικών πλακών, σαφώς προερχόμενα από υπόκαυστα αλλά και τετράγωνες πήλινες πλάκες που επικάλυπταν τα τοιχώματα σε θερμά δωμάτια λουτρών (caldaria). Στα ευρήματα συγκαταλέγονται ακόμη θραύσματα από μαρμάρινες επενδύσεις τοίχων, τμήματα ψηφιδωτών δαπέδων, κονιάματα διαφόρων ποιοτήτων προφανώς από δάπεδα, καθώς και σπαράγματα τοιχογραφιών.

Η κεραμική και το υπόλοιπο αρχαιολογικό υλικό δεν υποδεικνύει τη χρήση των χώρων ως κατοικίες και από αυτό συνάγεται ότι πρόκειται μάλλον για δημόσιο κτήριο, κατά πάσα πιθανότητα όπως αναφέρθηκε δημόσια λουτρά.

Στα βορειοανατολικά της τρίτης δεξαμενής αποκαλύφθηκε δάπεδο μεγάλης αίθουσας, διαστάσεων 7.60Χ3.70 μ., επιστρωμένη με γυψοκονίαμα πάνω στο οποίο διακρίνονται αποτυπώματα πήλινων πλακών θερμού δωματίου λουτρού (caldarium). Ανατολικότερα βρίσκονται δύο παράλληλοι αγωγοί νερού που κατευθύνονται προς τις δεξαμενές, οι οποίοι έχουν ερευνηθεί σε μήκος 14 μέτρων.

Τέλος, στα ανατολικά των δεξαμενών εντοπίστηκε τμήμα δαπέδου επιστρωμένο με βότσαλα, από το οποίο σώζεται μικρό τμήμα. Το ψηφιδωτό κατασκευάστηκε με βότσαλα διαφορετικών αποχρώσεων και φέρει ταινία με σπειρωτό κόσμημα και άλλη διακόσμηση με εγγεγραμμένα ορθογώνια. Το δάπεδο χρονολογείται μάλλον στην ύστερη Eλληνιστική περίοδο αλλά δεν φαίνεται προς το παρόν να συνδέεται με τον χώρο των δεξαμενών που προαναφέραμε. Σε άμεση γειτνίαση με το δάπεδο αυτό, στα δυτικά, εντοπίστηκε τμήμα δαπέδου επιστρωμένο με πήλινες πλάκες, ίσως να πρόκειται για ένα δεύτερο θερμό δωμάτιο λουτρού (caldarium). Στην ανατολική πλευρά του βοτσαλωτού δαπέδου βρέθηκε μια ακόμη δεξαμενή, η οποία σώζεται εν μέρει και έχει διαστάσεις 3.60Χ2.30 και ύψος 1.80 μ., ολόκληρη επενδυμένη με υδραυλικό κονίαμα, ενώ σώζεται και μια από τις κόγχες που θα υπήρχαν στις πλευρές της. Στη νότια πλευρά της φέρει κλίμακα με έξι βαθμίδες, μέσω της οποίας γίνεται η κάθοδος προς τον πυθμένα της. Η δεξαμενή έφερε στα πλάγια τοιχώματά της κόγχες, από τις οποίες σώθηκε μόνο μια.

Η δεξαμενή αυτή είναι εξαιρετικής ποιότητας σε ότι αφορά την κατασκευή της και την ποιότητα του κονιάματος. Πιθανόν λοιπόν να πρόκειται και πάλι για ένα δεύτερο λουτρό, το οποίο ίσως να προηγείται χρονολογικά του προηγούμενου.

Από την ανασκαφή διαφαίνεται ότι στην περιοχή υπήρχαν λουτρά ήδη από την Ελληνιστική περίοδο με συνεχή χρήση, μετά από τις απαραίτητες μετατροπές, και κατά τη Ρωμαϊκή περίοδο. Ίσως ένα μέρος των ελληνιστικών λουτρών να εγκαταλείφθηκε μετά την ανέγερση των ρωμαϊκών. Τα λουτρά καταστράφηκαν σε άγνωστο χρόνο, μάλλον στο τέλος της αρχαιότητας, ο χώρος επιχώστηκε και παραδόθηκε σε άλλες χρήσεις, καταλήγει η ανακοίνωση.

«Σπουδαίο οικοδόμημα, λέει το Τμήμα Αρχαιοτήτων»

Ο Αρχαιολογικός Λειτουργός του Τμήματος Αρχαιοτήτων Ευστάθιος Ράπτου, ερωτηθείς σχετικά από το ΚΥΠΕ, ανέφερε πως τα ευρήματα αποτελούν σύμπλεγμα λουτρών Ρωμαϊκής περιόδου , με πολύ μεγάλες δεξαμενές, – θέρμες της Πάφου-, σε πολύ κατεστραμμένη κατάσταση. Δεν υπάρχουν σπουδαία φορητά ευρήματα, δηλαδή αγάλματα, αμφορείς και τα λοιπά, ωστόσο από αρχιτεκτονικής πλευράς – όπως ανέφερε- πρόκειται για ένα σπουδαίο οικοδόμημα.

Ο κ Ράπτου, είπε ακόμη πως από την ανεύρεση του μεγάλου οικοδομήματος , της μεγάλης δηλαδή δεξαμενής , υπάρχει ένδειξη ότι η Πάφος δεν σταματά στο Βράχο, στην Πέτρα του Διγενή, και κατά συνέπεια τα ευρήματα ανεβάζουν την πόλη «πιο ψηλά ».

Συγκεκριμένα σημείωσε πως για την μελέτη της τοπογραφίας της πόλης, τα ευρήματα είναι σημαντικά.

Ο κ Ράπτου εκτιμά επίσης πως πολύ πιθανόν στο μέρος να υπήρχαν τοιχογραφίες και ψηφιδωτά που ωστόσο η καταστροφή τους να έγινε από πολύ παλιά στην αρχαιότητα.

Αξίζει να αναφερθεί πως ο κ Ράπτου επέβλεπε τις εργασίες.

ΚΥΠΕ/ΚΠ/